Πολλοί τη θαύμασαν, πολλοί ταυτίστηκαν μαζί της, ακόμη περισσότεροι θέλησαν ένα κομμάτι της! Η Τοσκάνη, εκτός άλλων αποτελεί κι ένα θαυμαστό παράδειγμα εθνικής προβολής της γειτονικής μας χώρας. Ισχυρό εμπορικό σύμβολο, τόσο πετυχημένο που η μίμηση, όσο και η ανερυθρίαστη επιδίωξη προβολής μέσα από αυτό, πλεονάζουν. Ο παραλογισμός του ανταγωνισμού ωστόσο, ο οποίος δεν χάνει την ευκαιρία να συνδεθεί μαζί της συγκρινόμενος, καλά κρατεί. Αυτή όμως η ευκαιριακή, όσο και τυχοδιωκτική πολλές φορές τακτική δεν προστατεύει από ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Αντιθέτως, αποκαλύπτει αδυναμίες. Στο χώρο του κρασιού, η χρήση του προτύπου της Τοσκάνης είναι τόσο διαδεδομένη, όσο επιτακτική είναι η ανάγκη ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής και της φήμης της. 

Πρότυπο και αντι-πρότυπο

Η εμβληματική Τοσκάνη, με πρωτεύουσα τη ξακουστή Φλωρεντία, συνδεδεμένη απόλυτα με την αισθητική του τοπίου, την περηφάνια των ανθρώπων και την πολιτισμική αξία, είναι γνωστή και για την παραγωγή κρασιού υψηλής ποιότητας. Δεν είναι λίγες οι οινοπαραγωγικές περιοχές του κόσμου που αρέσκονται να συγκρίνονται μαζί της οικειοθελώς στα πλαίσια της ενίσχυσης της εικόνας τους δήθεν. Δυστυχώς, ουκ ολίγες είναι και οι περιπτώσεις ανάλογης εγχώριας νοοτροπίας που πέφτει θύμα αυτής της αναπαραγωγής. Κατά τη συνήθεια αυτή, η ανάλωση σε ασταθείς συνήθως παρομοιώσεις που αφορούν ακόμα και ποικιλίες οίνου(!) σαμποτάρει την αυτόχθονη δυναμική. Έτσι, θυσιάζεται επικοινωνιακά το πλεονέκτημα της ανάδειξης της γηγενούς υπεροχής και της σύνδεσής της με την μοναδικότητα του εθνικού μας πλούτου.

Η Piazza della repubblica στην καρδιά της Φλωρεντίας / φωτ.: Δημήτρης Βίγλης

Η υιοθέτηση όμως ενός προτύπου αβασάνιστα, εγκυμονεί τον κίνδυνο της αλλοίωσης ή και υποτίμησης εν τέλει της εικόνας εκείνου που το επιλέγει. Όταν δε, η επιχειρούμενη σύγκριση αφορά εθνικά brands ή στρατηγικής σημασίας σύμβολα εμπορίας, ήθη και έθιμα, το κέρδος εξανεμίζεται. Σε αυτή την περίπτωση και όποτε συμβαίνει αυτό, κάθε φορά που αναφέρεται επί παραδείγματι πως «η Νεμέα αποτελεί τη Τοσκάνη της Ελλάδος», η Τοσκάνη κερδίζει διπλά. Με αυτόν τον τρόπο, αντί να ενισχυθεί η Νεμέα, αναδεικνύεται περίτρανα η ανωτερότητα του προτύπου, προβάλλεται περίλαμπρα αυτό κι ενισχύεται ακόμα περισσότερο το κύρος του. Στην καλύτερη περίπτωση τότε, η Νεμέα μπορεί να θεωρηθεί άξια αναμέτρησης με την υψηλή Τοσκάνη. 

Ευαίσθητες ισορροπίες

Σε μια πλούσια χώρα γαστρονομικά όπως η χώρα μας, αποτελεί απορίας άξιο πόσο εύκολα εκχωρούμε το πλεονέκτημά μας όταν αναλωνόμαστε σε κάθε είδους ατυχείς συγκρίσεις. Γεγονός που καθυστερεί την εδραίωση αξιών, κι επιπλέον προβάλει την αδυναμία μας να αναγνωρίσουμε την αυταξία μας. Πώς μπορεί να εδραιωθεί η λημνιώνα σαν «ελληνικό pinot noir», ή το πολύπαθο αγιωργίτικο σαν το «tempranillo της Πελοποννήσου»; Η πρόκληση ζημιάς που προξενείται στην αξιοπρέπεια των γηγενών μας ποικιλιών είναι ανυπολόγιστη. Την ίδια ώρα, τις εξυμνούμε και βασιζόμαστε στη διαφορετικότητα που μπορεί να προσφέρει το ελληνικό στοιχείο!

Τα απτά αποτελέσματα αυτής της στάσης είναι ορατά και δια γυμνού οφθαλμού κάθε φορά που το ξινόμαυρο αντιμετωπίζεται  σαν… «το Barolo του φτωχού στο εξωτερικό»! Είναι φιλοφρόνηση ή οικτιρμός για τη σπουδαία μας ποικιλία τέτοια αναφορά; Είναι έκφραση εξύψωσης της σημαντικής μας ποικιλίας ή ανεπανόρθωτη βλάβη της υπόστασής της καθώς αντιμετωπίζεται σαν φθηνό υποκατάστατο του «μυθικού» Barolo; Αν συμβαίνει αυτό, επιτρέπουμε να συμβαίνει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι διατυπώσεις ακολουθούν το γενικό αίσθημα που συνοδεύει τη φήμη μας. 

-Κείμενα και φωτογραφίες του παρόντος αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία αποκλειστικά του winetaster.gr-